Podstawy diagnostyki i rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. T. 1
Streszczenie
Spis treści: Przedmowa - s. 3; 1. Dzieci i młodzież niepełnosprawna / Czesław Szmigiel - s. 13; 1.1. Definicja pojęcia dziecko niepełnosprawne - s. 13; 1.2. Dzieci i młodzież niepełnosprawna - dane statystyczne - s. 16; 1.3. Klasy integracyjne w szkole, w przedszkolu - szansą lepszego rozwoju dzieci niepełnosprawnych - s. 17; 1.4. Sport niepełnosprawnych - s. 18; Piśmiennictwo - s. 20; 2. Rozwój fizyczny dziecka i jego zaburzenia / Czesław Szmigiel, Teresa Całka-Lizis - s. 21; 2.1. Morfologiczne i fizjologiczne cechy organizmu dziecięcego - s. 21; Wzrastanie i zwiększanie masy ciała - s. 22; Zmiany proporcji ciała w okresie rozwoju i wzrastania - s. 22; Wiek biologiczny (rozwojowy) - s. 23; 2.2. Rozwój wybranych narządów i układów - s. 24; Narząd ruchu i układ kostny - s. 24; Układ mięśniowy i stawowy - s. 26; Układ nerwowy - s. 27; Najczęstsze odchylenia w dynamice i harmonii wzrastania i dojrzewania somatycznego - s. 28; 2.3. Metody oceny rozwoju fizycznego - s. 28; 2.4. Warianty rozwoju fizycznego dzieci i młodzieży - s. 34; Dziecko z małą urodzeniową masą ciała - s. 34; Definicja malej masy urodzeniowej - s. 34; Częstość występowania małej masy urodzeniowej - s. 34; Przyczyny małej masy urodzeniowej - s. 35; Rozwój fizyczny dzieci z małą urodzeniową masą ciała - s. 36; Stymulacja mięśni noworodka wcześniaka - s. 37; Rozwój fizyczny dzieci i młodzieży z otyłością i nadwagą / Czesław Szmigiel - s. 38; Znaczenie aktywności ruchowej w prewencji i leczeniu otyłości i nadwagi / Czesław Szmigiel - s. 40; Dieta ubogokaloryczna w zapobieganiu i leczeniu otyłości i nadwagi - s. 42; Rozwój fizyczny dzieci z zespołem Downa / Czesław Szmigiel - s. 43; Piśmiennictwo - s. 46; Siatki centylowe i ilustracje - s. 48; 3. Rozwój psychomotoryczny małego dziecka i jego zaburzenia / Czesław Szmigiel - s. 55; 3.1. Związki między rozwojem motorycznym a psychicznym - s. 55; 3.2. Rozwój ruchowy - s. 56; 3.2.1. Rola rdzenia kręgowego, pnia mózgu i kory mózgowej w zachowaniu ruchowym - s. 56; 3.2.2. Rozwój ruchowy noworodka i dziecka w pierwszym kwartale życia - s. 57; 3.2.3. Rozwój ruchowy dziecka w pierwszym roku życia - s. 59; 3.2.4. Rozwój postawy ciała - s. 60; 3.2.5. Rozwój funkcji siadania - s. 62; 3.2.6. Rozwój pionizacji i ruchów lokomocyjnych - s. 63; 3.3. Integracja funkcji percepcyjno-motorycznych - s. 64; 3.3.1. Rozwój koordynacji wzrokowo-ruchowej - s. 65; 3.4. Indywidualne różnice i zaburzenia rozwoju psychoruchowego - s. 66; 3.5. Wpływ środowiskowych czynników na rozwój psychoruchowy dziecka w 1 roku życia - s. 68; 3.5.1. Korzystne czynniki dla rozwoju psychoruchowego dziecka - s. 68; 3.5.2. Niekorzystne czynniki dla rozwoju psychoruchowego dziecka - s. 69; 3.6. Choroby zakaźne matki w okresie ciąży zaburzające rozwój płodu, a po urodzeniu rozwój psychoruchowy dziecka - s. 70; 3.7. Rozwój psychoruchowy w 2 i 3 roku życia - s. 72; 3.8. Charakterystyka rozwoju psychoruchowego dziecka w wieku przedszkolnym 3-6 lat - s. 74; 3.9. Podstawowe metody oceny rozwoju psychoruchowego małego dziecka - s. 75; 3.9.1. Pojęcie normy rozwojowej - s. 86; 3.10. Rozwój umysłowy - s. 86; Upośledzenie umysłowe - s. 89; 3.11. Pedagogika lecznicza według Montessori w rehabilitacji dzieci z zaburzeniami rozwoju psychoruchowego - s. 91; Rozwój społeczny - s. 91; 3.12. Wczesna stymulacja rozwoju psychoruchowego dzieci z grupy ryzyka z uszkodzeniem mózgu - s. 93; 3.12.1. Etiopatogeneza wczesnych uszkodzeń mózgu - s. 94; 3.12.2. Stymulacja czuciowo-ruchowa - s. 94; 3.12.3. Częstość, intensywność i czas trwania stymulacji - s. 95; 3.12.4. Wczesna stymulacja rozwoju dzieci z grupy ryzyka z uszkodzeniem mózgu - s. 96; 3.12.5. Najczęściej stosowane metody stymulacji sensoryczno-motorycznej - s. 96; Piśmiennictwo - s. 100; Ilustracje - s. 102; 4. Ciąża ryzyka, dziecko ryzyka i czynniki ryzyka / Czesław Szmigiel, Wojciech Kiebzak - s. 117; 4.1. Ciąża wysokiego ryzyka i dziecko ryzyka - s. 117; 4.2. Czynniki ryzyka anamnestycznego i symptomatycznego - s. 119; Piśmiennictwo - s. 123; 5. Podstawy diagnozy i terapii integracji sensorycznej / Zbigniew Przyrowski - s. 125; 5.1. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej - s. 125; Definicja integracji sensorycznej - s. 125; 5.2. Wybrane systemy sensoryczne - s. 126; System przedsionkowy - s. 128; System dotykowy - s. 128; System proprioceptywny - s. 129; System słuchowy - s. 130; Główne założenia teorii integracji sensorycznej - s. 131; 5.3. Występowanie dysfunkcji integracji sensorycznej - s. 133; Dzieci z trudnościami w uczeniu się - s. 133; Zespół ADHD - s. 134; Mózgowe porażenie dziecięce - s. 136; Autyzm - s. 137; Zespół Downa - s. 138; 5.4. Diagnoza zaburzeń integracji sensorycznej - s. 139; Wywiad - s. 139; Testy integracji sensorycznej - s. 140; Kliniczna obserwacja - s. 141; Badanie reakcji posturalnych - s. 141; Funkcje okoruchowe - s. 143; Napięcie mięśniowe - s. 143; Kokontrakcja - s. 144; Reakcje równoważne - s. 144; 5.5. Zaburzenia integracji sensorycznej - s. 145; 5.5.1. Zaburzenia rozwoju ruchowego na bazie sensorycznej - s. 145; Zaburzenia posturalno-okoruchowe - s. 145; Zaburzenia kontroli postawy - s. 145; Zaburzenia napięcia mięśniowego - s. 147; Dysfunkcje okoruchowe - s. 147; Zaburzenia rozwoju mowy - s. 149; Zaburzenia orientacji przestrzennej - s. 150; Zaburzenia percepcji wzrokowej - s. 150; Dyspraksją - s. 131; 5.5.2. Zaburzenia modulacji sensorycznej - s. 153; Neurofizjologia modulacji - s. 156; Dysfunkcje związane z modulacją bodźców przedsionkowo-proprioceptywnych - s. 158; Niepewność grawitacyjna - s. 158; Nietolerancja ruchu - s. 159; 5.5.3. Dysfunkcje wynikające z zaburzeń modulacji bodźców dotykowych - s. 159; Obronność dotykowa - s. 159; 5.5.4. Terapia zaburzeń integracji sensorycznej - s. 161; Piśmiennictwo - s. 162; Ilustracje - s. 166; 6. Zaburzenia budowy i postawy ciała u dzieci - s. 169; 6.1. Rozwój embrionalny i płodowy układu szkieletowego / Krzysztof Spodaryk - s. 169; Kształtowanie się kręgosłupa w rozwoju embrionalnym - s. 170; Kształtowanie się kończyn w rozwoju embrionalnym - s. 171; Kształtowanie się stawów - s. 172; Osteogeneza - s. 173; Modelowanie kości - s. 174; Mineralizacja tkanki kostnej - s. 175; Piśmiennictwo - s. 175; Ilustracje - s. 176; 6.2. Rozwój postawy ciała w ontogenezie / Czesław Szmigiel, Wojciech Kiebzak - s. 179; 6.2.1. Związki między rozwojem postawy ciała a rozwojem motorycznym - s. 179; 6.2.2. Zmysł równowagi a rozwój postawy ciała - s. 181; Piśmiennictwo - s. 184; 6.3. Wady postawy ciała u dzieci i młodzieży / Paweł Lizis, Teresa Całka-Lizis - s. 185; 6.3.1. Pojęcie postawy ciała - s. 185; 6.3.2. Prawidłowa postawa ciała - s. 186; 6.3.3. Pojęcie postawy wadliwej, wady postawy, błędy postawy - s. 187; 6.3.4. Etiologia wad postawy ciała - s. 187; Wady wrodzone kości - s. 188; Wady wrodzone mięśni - s. 189; Wady wrodzone układu nerwowego - s. 189; Wady nabyte - s. 190; 6.3.5. Patomechanizm powstawania wad postawy - s. 191; 6.3.6. Charakterystyka wad postawy u dzieci i młodzieży - s. 192; Plecy okrągłe (dorsum rotundurn) - s. 192; Plecy wklęsłe (dorsum concavum) - s. 193; Plecy okrągło-wklęsłe (dorsum rotundo-cortcavum) - s. 193; Plecy płaskie (dorsum planum) - s. 193; Boczne skrzywienia kręgosłupa (scoliosis) - s. 193; Wady klatki piersiowej - s. 194; Wady kończyn dolnych - s. 194; Ilustracje - s. 197; 6.4. Ćwiczenia korekcyjne w wadach postawy ciała / Paweł Lizis, Teresa Całka-Lizis - s. 201; 6.4.1. Ćwiczenia ogólnorozwojowe - s. 202; 6.4.2. Ćwiczenia specjalne - s. 202; 6.4.3. Ćwiczenia elongacyjne - s. 202; 6.4.4. Ćwiczenia antygrawitacyjne - s. 203; 6.4.5. Ćwiczenia nawyku prawidłowej postawy ciała - s. 203; 6.4.6. Ćwiczenia oddechowe - s. 203; 6.4.7. Ćwiczenia Klappa - s. 204; 6.4.8. Pływanie - s. 204; 6.4.9. Gry i zabawy ruchowe - s. 204; Piśmiennictwo - s. 205; 7. Zaburzenia rozwoju motorycznego dziecka w chorobach układu nerwowego - s. 207; 7.1. Organizacja i funkcja układu nerwowego / Czesław Szmigiel - s. 207; 7.1.1. Przekazywanie informacji między neuronami - s. 208; 7.1.2. Funkcja czuciowo-sensoryczna - oś czuciowa - s. 209; 7.1.3. Funkcja motoryczną - oś ruchowa - s. 209; 7.1.4. Funkcja integracyjna ośrodkowego układu nerwowego - s. 210; Piśmiennictwo - s. 211; Ilustracje - s. 212; 7.2. Wady rozwojowe oraz uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego, powstałe w życiu płodowym w okresie okołoporodowym i noworodkowym / Czesław Szmigiel - s. 215; 7.2.1. Przyczyny uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego - s. 215; 7.2.2. Embriopatie i fetopatie wirusowe - s. 217; Różyczka wrodzona - s. 217; Zakażenia wirusem cytomegalii - s. 218; Zakażenia herpes wirusowe - s. 219; Zakażenia wirusem nabytego niedoboru odporności HIV - s. 219; 7.2.3. Fetopatie bakteryjne - s. 219; Listerioza - s. 220; Kila wrodzona - s. 220; Fetopatie wywołane przez pasożyty - s. 222; Toksoplazmoza wrodzona - s. 222; 7.2.5. Wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego - s. 223; 7.2.6. Niedotlenienie - niedokrwienie - s. 224; Niedotlenienie i niedokrwienie płodu w okresie ciąży - s. 224; Zespół niedotlenienia i niedokrwienia u noworodka (zespół zamartwicy) - s. 229; 7.2.7. Resuscytacja noworodka urodzonego w zamartwicy - s. 231; 7.2.8. Krwawienia śródczaszkowe w okresie okołoporodowym i noworodkowym - s. 233; Piśmiennictwo - s. 236; 7.3. Mózgowe porażenie dziecięce / Czesław Szmigiel - s. 239; 7.3.1. Definicja zespołu - s. 239; 7.3.2. Częstość występowania i przyczyny mózgowego porażenia dziecięcego - s. 240; 7.3.3. Objawy kliniczne i postacie mózgowego porażenia dziecięcego - s. 249; 7.3.4. Charakterystyka poszczególnych postaci mózgowego porażenia dziecięcego - s. 251; Obustronne porażenie kurczowe - diplegia spastica - s. 251; Porażenie czterokończynowe - tetraplegia spastica - s. 252; Porażenie kurczowe połowicze - hemiplegia spastica - s. 253; Postać móżdżkowa mózgowego porażenia dziecięcego - s. 254; Postać pozapiramidowa mózgowego porażenia dziecięcego - s. 255; Postać mieszana mózgowego porażenia dziecięcego - s. 256; 7.3.5. Rozpoznanie mózgowego porażenia dziecięcego - s. 257; Indywidualne obrazy kliniczne mózgowego porażenia dziecięcego - s. 258; Piśmiennictwo - s. 260; Ilustracje kliniczne - s. 262; 7.4. Kompleksowa rehabilitacja dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym / Dorota Gazurek i Monika Gasińska - s. 273; 7.4.1. Ocena fizjoterapeutyczna dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym - s. 273; Ocena zaburzeń ułożenia dziecka i jego ruchów - s. 273; Ocena wpływu przetrwałych odruchów pierwotnych na czynność motoryczną - s. 275; Ocena zaburzeń napięcia mięśniowego - s. 275; Ocena zaburzeń rozwoju odruchów postawy i prostowania - s. 277; Ocena zaburzeń rozwoju innych automatyzmów ruchowych - s. 280; Reakcje równoważne - s. 281; Ocena zaburzeń rozwoju motorycznego - s. 283; Ocena zaburzeń siły mięśniowej - s. 284; Ocena zakresu ruchów w stawach obwodowych rangę of motion (ROM) - s. 284; 7.4.2. Usprawnianie ruchowe dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym - s. 285; Kinezyterapia - s. 286; Fizykoterapia - s. 290; Hydroterapia - s. 290; Zaopatrzenie ortopedyczne - s. 291; Terapia zajęciowa - s. 292; Hipoterapia jako metoda rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej z mózgowym porażeniem dziecięcym / Czesław Szmigiel, Dorota Gazurek - s. 292; Wpływ hipoterapii na równowagę i postawę ciała oraz funkcję chodu - s. 294; Muzykoterapia - s. 297; Logopedoterapia - s. 298; Porady specjalistyczne - s. 298; Inne metody terapeutyczne - s. 299; Piśmiennictwo - s. 300; Ilustracje - s. 301; 7.5. Dysrafizm rdzenia - przepuklina oponowo-rdzeniowa / Czesław Szmigiel, Wojciech Kiebzak - s. 303; 7.5.1. Określenie choroby - s. 303; 7.5.2. Epidemiologia i etiologia przepukliny oponowo-rdzeniowej - s. 303; 7.5.3. Obraz kliniczny przepukliny oponowo-rdzeniowej - s. 304; 7.5.4. Relacje objawów klinicznych i zmian morfologicznych ośrodkowego układu nerwowego u dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową - s. 305; Wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego - s. 305; Wodogłowie - s. 306; Zaburzenia wzroku - s. 307; Zaburzenia poznawcze - s. 307; Rozwój umysłowy i zaburzenia mowy - s. 307; 7.5.5. Diagnostyka przedporodowa (prenatalna) - s. 308; 7.5.6. Postępowanie w okresie porodu, w okresie noworodkowym i niemowlęcym - s. 309; 7.5.7. Postępowanie lecznicze u dziecka z przepukliną oponowo-rdzeniową w okresie wczesnym - s. 311; 7.5.8. Postępowanie lecznicze u dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową w okresie późniejszym - s. 314; Piśmiennictwo - s. 316; Ilustracje - s. 319; 7.6. Kompleksowa rehabilitacja dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową / Dorota Gazurek i Monika Gasińska - s. 323; 7.6.1. Ocena fizjoterapeutyczna dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową - s. 323; Ocena siły mięśniowej - s. 323; Ocena zakresu ruchów w stawach obwodowych - s. 324; Ocena istniejących deformacji i przykurczy - s. 325; Ocena zaburzeń czucia powierzchniowego i głębokiego - s. 326; Ocena rozwoju psychoruchowego dziecka małego - s. 326; Ocena poziomu sprawności ruchowej u dziecka starszego - s. 327; 7.6.2. Usprawnianie ruchowe dzieci z przepukliną oponowo-rdzeniową - s. 327; Kinezyterapia - s. 328; Fizykoterapia - s. 333; Zaopatrzenie ortopedyczne - s. 334; Terapia zajęciowa - s. 335; Porady specjalistyczne - s. 336; Inne metody terapeutyczne - s. 337; Piśmiennictwo - s. 337; Ilustracje - s. 338